Nuns días, en Ferrol e a súa comarca estaremos celebrando o cincuenta aniversario de aquel outro 10 de marzo, que tanta dor e feridas deixou. Pero, a pesar desta singularidade e da petición feita por quen estiveron en primeira liña, fronte as balas da represión franquista, non veremos unhas mobilizacións unitarias. Para outros era moito máis importante marcar diferenzas de grupiño e facer unha lectura separada.
Agora que tanto falamos de memoria histórica, de contribuír coa verdade dos feitos ao reforzo da democracia e do estado de benestar, deberíamos facer contas e saber se ter permitido lecturas sectarias, para alimentar un discurso de aqueles que nin estiveron nin se lles esperaba, valeu a pena. E todo por iso de escapar de situacións incómodas por dicir que a verdade histórica foi a que foi. Agochar os problemas e permitir lecturas interesadas só serviron para confundir as cousas.
Cando digo que o escritor ferrolán José Torregrosa ten cousas en común con Antonio Gramsci, non pretendo comparalo co gran pensador da esquerda europea. Máis, si afirmar ese vínculo que os une; ambos estiveron nas cárceres fascistas, e ambos escribiron as súas respectivas “Cartas” dende alí.
Explícome. O amigo Torregrosa este verán revisando vellos papeis atopou unha carpeta do seu pai. Dentro estaban as cartas que el mesmo escribía á súa familia dende o cárcere da Coruña. José Torregrosa foi procesado a raíz dun feito histórico fundamental para a Historia de Galicia: a represión franquista do 10 de marzo de 1972 en Ferrol. Lembremos que a ría ferrolá, xunto con Euskadi, Navarra, as áreas industriais de Barcelona e Madrid, e o campo cordobés eran as zonas onde había unha maior oposición organizada á Ditadura.
Este documental magnificamente realizado polo amigo Xosé Abad – e acompañado na fotografía por Suso Bello, na montaxe por Sandra G. Rey, na produción por Héctor Diéguez, na música orixinal por Marcelino Galán, a voz solista é Estíbaliz Espinosa e o son foi a cargo de Zen Audio Pro – relata a represión fascista no antigo Concello de Serantes (hoxe integrado no de Ferrol) en 1937 que acabou cos asasinatos do seu alcalde republicano Alejandro Porto Leis e os tres amigos que o ocultaron até que os catro foron “paseados” na Praia da Frouxeira (Valdoviño): Modesto del Río Polo, Jesús Miño Loureiro e Avelino Landeira Maneiros .
Reconstrúe a vida destas persoas boas, e tamén das súas familias. Os fascistas non contentos cos asasinatos, propagaron infamias sobre eles, e conseguiron afastar aos propios familiares uns doutros, sementando dúbidas sobre eles. O documental é unha achega á verdade histórica, pero tamén á reagrupación destas familias que dobremente pagaron a envexa e a barbaridade do franquismo.
A proxección, desde os primeiros minutos, encheron ao auditorio dunha forte carga emocional, e que a duras penas logramos conter a bágoas. A baixeza falanxista, as testemuñas, a confesión – cuxo orixinal atópase no Arquivo Militar de Ferrol – conseguida baixo tortura e asinada coa propia sangue de Porto Leis, o roubo dos bens dos represaliados, as vidas frustradas dos fillos…
Como o documental conta co apoio de diversas Institucións, entre elas a propia TVG, é de esperar que pronto chegará ao público galego. Tamén colaboraron os Concellos de Ferrol e da Coruña e a propia Deputación. Sexa pola tele ou directamente a través do DVD non volo perdades, paga a pena. Os figurantes son membros do grupo ferrolán Bartoleta Teatro e da propia Fuco Buxán.
Non é a primeira vez que Xosé Abad participa nun proxecto con Fuco Buxán, leva xa moito tempo colaborando coa nosa revista “Razón Socialista”, así como na homenaxe galega a Isaac Díaz Pardo. Grazas Xosé, polo teu compromiso e profesionalidade.
Cando digo que o escritor ferrolán 
manuelcendan.com 