Arquivo por etiquetas: Borges

Sefarad

Poblicado o por
Resposta

A terra é única pero os seus destinos son diversos. Pasa o tempo e mentres esta permanece, incluso os pobos que as habitan resulta que van cambiando, tanto de idioma como de crenzas, e convivindo dentro da diversidade. Para entendermos o que somos temos que saber de onde vimos, e ás veces un recibe retornos que non espera.

Cheguei ao andaluz Rafael Cansinos Assens a través do arxentino Jorge Luis Borges. Ambos os dous tiñan especial devoción polos textos xudeus. No primeiro caso, estamos a falar dun español bautizado como cristián, pero de fondas raíces sefarditas. Cansinos vai deixar unha obra como “Las bellezas del Talmud”, habendo unha primeira versión a principios do século vinte.

Como saben o Talmud é o libro hebraico por excelencia, transmitido de xeito oral de xeración en xeración. Perseguido como ningún outro libro, que a diferenza da Biblia nunca foi considerado que estaba concluído. Cansinos amosa como as raíces fondas volven a saír, quizais de xeito inesperado. Houbo un tempo no que a península chamábase Sefarad e sobre ela está hoxe edificada a vida de cada un de nós. Como tamén foi tradutor do Corán -e dado que son as datas- permítanme desexarlles aos musulmáns un feliz ramadán.

https://www.diariodeferrol.com/firmas/manuel-cendan

O poder da risa

Poblicado o por
Resposta

Sara subiu unha foto dela rindo ás súas redes sociais e ao pé puxo: “Nada é máis valioso ca risa”. Isto levoume a buscar o libro de Umberto Eco “O nome da rosa” e a revisar o diálogo entre o franciscano Guillerme de Baskerville e o vello bibliotecario cego da abadía Jorge de Burgos. Este último inspirado na figura de Jorge Luis Borges, por momentos tamén bibliotecario, que tiraba das súas dotes oratorias e memorísticas para paliar os impedimentos da súa cegueira.

Aquel debate versaba sobre o segundo libro de Aristóteles que Eco atribúe, fundamentalmente, ao estudio da comedia e da risa. O vello bibliotecario, convertido nun extremista defensor da súa verdade acaba sendo un asasino de todos aqueles que pretenden ler esta obra, ante o temor de que a reputación do filósofo grego converta o seu tratado sobre a risa nun poder subversivo. Non temes a aquelo do que fas burla.

A maiores, Jorge de Burgos cre ca risa pode provocar a libre elección da xente e do seu xeito de vivir, sen as normas impostas por uns que consideran que a súa é a verdade única e o seu poder lei, que hai que cumprir. En calquera caso, si, anoten: nada hai máis valioso ca risa, fomenta a felicidade e a liberdade das persoas.

https://www.diariodeferrol.com/articulo/opinion/poder-da-risa-5068098

Borges, Torrente e máis

Poblicado o por
Resposta

Primeiro teño que agradecer que me lean, dicirlles que cando falei de Borges non pretendía facer ningunha traza ideolóxica do autor do Aleph. Limitábame a contar o que me atrae del desde o punto de vista literario e a raíz de varias conversas, que se suscitaron de aquela, dicir que son dos que pensa que as obras – en calquera faceta humana – quedan disociadas da propia personalidade de cada autor. Falar dun creador ou creadora tampouco implica simpatizar coa esta ou aquela ideoloxía, nin xustificar nada.

Debemos queimar a “Divina Comedia” porque Dante era un integrista relixioso? “A democracia en América” pola posición de Tocqueville sobre a escravitude ou polo seu desprezo coa clase traballadora? Debemos culpar a Torrente Ballester por buscar protección ante a represión fascista, ou é moito máis importante a súa obra e a defensa que del fixeron persoas como Carvalho Calero, Álvaro Cunqueiro e Carlos Casares?

Permítanme contarlles que hai pouco puiden recuperar a miña colección das catorce obras de Torrente Ballester. Agora están a carón da súa “Antología de José Antonio” (FE 1940) e de “Gonzalo Torrente Ballester: biografía de un ferrolano” de quen foi profesor meu, José Antonio Ponte Far.

https://www.diariodeferrol.com/articulo/opinion/borges-torrente-e-mais-5050927

Jorge Luis Borges

Poblicado o por
Resposta

Hai en min a crenza de que o escritor arxentino Jorge Luis Borges podería ser un cidadán máis de Ferrol. Seguro que polas súas ascendencias militar e literaria, crioula e anglosaxoa, moveríase moi ben dentro da vida social da cidade. De feito, non se me fai difícil imaxinarlle en algún faladoiro con Gonzalo Torrente Ballester.

Como todos, Borges ten moitos prismas e é produto das súas contradicións e do seu tempo. Foi quen de denunciar as simpatías fascistas de Perón. Defender a súa idea da cultura occidental como alter ego antidogmático do xudeu, cuestión esta que levouno ao recoñecemento de Israel, aínda que hoxe non sei cal sería a súa posición ante a diáspora palestina e a “expulsión final” decretada por Netanyahu.

Mais, o que atrae a miña atención está no seu fetichismo arredor dos libros e, sen ser crente, porque tiña unha especial devoción pola Biblia e a Kábala. Borges insiste en que a innovación vén da lectura dos vellos textos. Que os libros son obxectos sagrados, que grazas á secularización da escritura a literatura é o eixo da creación humana. De aí os varios niveis de lectura que ten cada obra, de aí a Kábala e o aleph (a primeira letra do vocabulario semita, da Torá e do nome de Deus).

https://www.diariodeferrol.com/articulo/opinion/jorge-luis-borges-4989730

Os conxurados

Poblicado o por
Resposta

Sufro de fetichismo cos libros, se de algo “material” non podo desprenderme é precisamente deles. Por iso chócame cando nas librarías atopo vellas edicións familiares, se ademais traen unha dedicatoria que supón, de feito, unha personalización a maiores.

Así estes días fíxenme cunha edición de “Los conjurados” de José Luis Borges que viña cunha dedicatoria: “Espero que nos sigas dejando símbolos derramados, pistas que te delaten, pequeñas y grandes cosas, diseminadas por los papeles; como tú sabes… y espero que los compartas”.

Os libros teñen unha historia oficial e outra propia e para min teñen un valor inmaterial. Supoño porque alguén dixo que para mudar o mundo, cómpre ler. E porque ademais, cando levan dedicatorias persoais (e pídolles perdón por esta vaidade) son testemuñas que os revalorizan e máis asinados por amigos como José Torregrosa, Xosé Manuel Sarille ou María Xosé Porteiro…

https://www.diariodeferrol.com/opinion/manuel-cendan/os-conxurfados/20200811201156286135.html