Arquivo por etiquetas: Gonzalo Torrente Ballester

Fragmentos de GTB

Poblicado o por
Resposta

Di o amigo Henrique Dacosta, que este xoves presenta a súa nova novela “Mortes con argumento”, que “aquilo que coñeces é moito máis literaturizable”. Así, el nunca obviou referencias xeográficas locais, á marxe de evitar situacións incómodas ou improcedentes, no caso das identidades persoais.

Seguramente, isto dálle a todo traballo literario a certeza de achegar ao lector un relato que resulta crible, porque aínda que non sexan escenarios que viva no seu día a día, si permite mergullarse nunha historia, que para nada vaille aparecer como estraña. Era Mario Vargas Llosa – supoño que algún autor ou autora máis – quen dicía que só se podía escribir sobre o que se coñecía. En definitiva, por darlle un poder de persuasión efectivo.

Outro dos autores que poderíamos reflectir aquí, sería o propio Gonzalo Torrente Ballester, pero por non quedar na cidade naval, vir a mencionar a súa novela “Fragmentos del apocalipsis”, que mestura ficción e realidade, para nos vir contar a historia da cidade de “Villasanta de la Estrella”. É dicir, Santiago de Compostela, e a tribulacións dun escritor que pretende construír unha novela, que non pretende ser unha obra realista, senón testemuña dunha realidade.

https://diariodeferrol.elidealgallego.com/opinion/2025-12-10/fragmentos-de-gtb-823772.htm

MORTES CON ARGUMENTO

O conto da serea

Poblicado o por
Resposta

Se pousamos a mirada nos autores clásicos da nosa cultura, aí temos – por comezar outra vez por el – a Castelao, que como non lle gustaba a bandeira oficial galega con motivos relixiosos, foi quen de idear outro cunha serea, a fouce e a estrela, baixo o coñecido lema: “denantes mortos que escravos”, representando a liberdade.

Posiblemente, a inspiración sexa a mesma que na heráldica galega, ou que no caso do ferrolán Gonzalo Torrente Ballester e o seu relato: “El cuento de la sirena”. Esta novela curta narra a historia da familia dos Mariños (unha lenda que entronca co nobiliario do conde de Barcelos, fillo do rei portugués Don Dinis), cuxos descendentes – se tiñan os ollos azuis e escamas – eran arrebatados para vivir coa serea. Así de xeito natural, únense dúas historias: a de Galicia con Portugal e dáse continuidade á lenda da Odisea. Seguindo este último fío Alvaro Cunqueiro publicará antes, en 1960, “Las mocedades de Ulises”.

Á marxe do idioma usado por cada quen, é evidente que beben nunha fonte cultural común. Iso non desmerece, por exemplo, as influencias cervantinas de Torrente. Simplemente, porque unhas non substitúen ás outras, senón que vanse fusionando para ser reinterpretadas.

https://diariodeferrol.elidealgallego.com/articulo/opinion/conto-da-serea-5421743

Un mundo de palabras

Poblicado o por
Resposta

E se fora certo que escribimos porque non nos gusta o mundo e buscamos un xeito de transformar a realidade? Iso é o que din da literatura, cuestión que tamén está na orixe do propio xornalismo. Incluso, moito antes de inventarse a escritura, pintábamos historias nas cavernas. Saramago así o cría.

Teño a frustración de non saber das conversas deste co ferrolán Gonzalo Torrente Ballester. Na obra do Nobel portugués, “O ano da morte de Ricardo Leis” acaba coa frase “aquí onde o mar acabou e a terra espera”. Esta podería ser perfectamente unha referencia á nosa cidade.

A virtude da literatura está na súa capacidade de transformar os lugares e ás persoas comúns en personaxes literarios. Así, dicía José Saramago, en referencia ao seu avó, que o home máis sabio que el tivera coñecido non sabía ler nin escribir. Pero el e todas as persoas reais que tiña coñecido eran os seus mestres de vida.

A lectura transforma o noso mundo interior, fainos libres. Talvez por iso siga sendo estraño levar un libro ou un xornal nas mans, convertendo este simple acto nun feito revolucionario. Son dos que, igual que o portugués, pensa que ademais das conversas das mulleres, son os soños os que sosteñen ao mundo na súa órbita.

https://www.diariodeferrol.com/articulo/opinion/mundo-palabras-5102508

Borges, Torrente e máis

Poblicado o por
Resposta

Primeiro teño que agradecer que me lean, dicirlles que cando falei de Borges non pretendía facer ningunha traza ideolóxica do autor do Aleph. Limitábame a contar o que me atrae del desde o punto de vista literario e a raíz de varias conversas, que se suscitaron de aquela, dicir que son dos que pensa que as obras – en calquera faceta humana – quedan disociadas da propia personalidade de cada autor. Falar dun creador ou creadora tampouco implica simpatizar coa esta ou aquela ideoloxía, nin xustificar nada.

Debemos queimar a “Divina Comedia” porque Dante era un integrista relixioso? “A democracia en América” pola posición de Tocqueville sobre a escravitude ou polo seu desprezo coa clase traballadora? Debemos culpar a Torrente Ballester por buscar protección ante a represión fascista, ou é moito máis importante a súa obra e a defensa que del fixeron persoas como Carvalho Calero, Álvaro Cunqueiro e Carlos Casares?

Permítanme contarlles que hai pouco puiden recuperar a miña colección das catorce obras de Torrente Ballester. Agora están a carón da súa “Antología de José Antonio” (FE 1940) e de “Gonzalo Torrente Ballester: biografía de un ferrolano” de quen foi profesor meu, José Antonio Ponte Far.

https://www.diariodeferrol.com/articulo/opinion/borges-torrente-e-mais-5050927

Jorge Luis Borges

Poblicado o por
Resposta

Hai en min a crenza de que o escritor arxentino Jorge Luis Borges podería ser un cidadán máis de Ferrol. Seguro que polas súas ascendencias militar e literaria, crioula e anglosaxoa, moveríase moi ben dentro da vida social da cidade. De feito, non se me fai difícil imaxinarlle en algún faladoiro con Gonzalo Torrente Ballester.

Como todos, Borges ten moitos prismas e é produto das súas contradicións e do seu tempo. Foi quen de denunciar as simpatías fascistas de Perón. Defender a súa idea da cultura occidental como alter ego antidogmático do xudeu, cuestión esta que levouno ao recoñecemento de Israel, aínda que hoxe non sei cal sería a súa posición ante a diáspora palestina e a “expulsión final” decretada por Netanyahu.

Mais, o que atrae a miña atención está no seu fetichismo arredor dos libros e, sen ser crente, porque tiña unha especial devoción pola Biblia e a Kábala. Borges insiste en que a innovación vén da lectura dos vellos textos. Que os libros son obxectos sagrados, que grazas á secularización da escritura a literatura é o eixo da creación humana. De aí os varios niveis de lectura que ten cada obra, de aí a Kábala e o aleph (a primeira letra do vocabulario semita, da Torá e do nome de Deus).

https://www.diariodeferrol.com/articulo/opinion/jorge-luis-borges-4989730