Borges, Torrente e máis

Primeiro teño que agradecer que me lean, dicirlles que cando falei de Borges non pretendía facer ningunha traza ideolóxica do autor do Aleph. Limitábame a contar o que me atrae del desde o punto de vista literario e a raíz de varias conversas, que se suscitaron de aquela, dicir que son dos que pensa que as obras – en calquera faceta humana – quedan disociadas da propia personalidade de cada autor. Falar dun creador ou creadora tampouco implica simpatizar coa esta ou aquela ideoloxía, nin xustificar nada.

Debemos queimar a “Divina Comedia” porque Dante era un integrista relixioso? “A democracia en América” pola posición de Tocqueville sobre a escravitude ou polo seu desprezo coa clase traballadora? Debemos culpar a Torrente Ballester por buscar protección ante a represión fascista, ou é moito máis importante a súa obra e a defensa que del fixeron persoas como Carvalho Calero, Álvaro Cunqueiro e Carlos Casares?

Permítanme contarlles que hai pouco puiden recuperar a miña colección das catorce obras de Torrente Ballester. Agora están a carón da súa “Antología de José Antonio” (FE 1940) e de “Gonzalo Torrente Ballester: biografía de un ferrolano” de quen foi profesor meu, José Antonio Ponte Far.

https://www.diariodeferrol.com/articulo/opinion/borges-torrente-e-mais-5050927

O sol do verán

Esta semana, concretamente o día 23, celebramos novamente o Día de Rosalía. Esperemos que a proposta da Asociación de Escritores en Lingua Galega (AELG) de regalar un libro – no idioma propio de Galicia – e unha flor vaia formando parte de nós, cada vez máis. Por esa idea da conciencia crítica que facilita a lectura, por iso de que Rosalía de Castro é un dos grandes símbolos nacionais da nosa terra. Esa Rosalía rompedora, feminista e transgresora das forzadas costuras da súa e da nosa época.

Permítanme volver sobre un autor preferido. Suxerirlles a derradeira novela escrita por Carlos Casares: O sol do verán. Unha historia de amor que evoca, traxicamente, o paraíso perdido dos vellos veráns familiares compartidos. Un canto á beleza, á plenitude da vida e da memoria, impregnado de melancolía e nostalxia.

O sol do verán, a derradeira novela do autor, entregada á Editorial Galaxia, no seu inesperado e derradeiro día de vida, hai xa vinte e dous anos. Amor, morte e beleza. Din dela que esta é unha obra de literatura auténtica, de paixón por comprender o tecido íntimo da existencia. A elección da flor para este día rosaliano, déixolla a vostedes e ás máis que axeitadas suxestións das nosas florerías.

https://www.diariodeferrol.com/articulo/opinion/sol-do-veran-4728487

Carlos Casares vive

Tiven ocasión de asistir á xornada sobre a amizade entre Torrente Ballester e Carlos Casares celebrada na Facultade de Humanidades de Ferrol. A raíz dun comentario sobre a influencia de Ramón Piñeiro no segundo, volvín á reflexión sobre o papel desenvolvido por ambos nos eixos cultural e político. Creo que hai un esquecemento, non sei se interesado, para non reivindicar o papel de personaxes como os xa citados Piñeiro e Casares na resistencia ao franquismo, no desenvolvemento da actual Galicia institucional e da propia democracia española.

Sei que isto hai a quen incomoda porque é o mesmo que vincular ao histórico Partido Galeguista de Castelao e Piñeiro, así como aos “mozos” galeguistas saídos da universidade galega da Transición co actual PSdeG-PSOE (tanto Piñeiro como Casares foron deputados socialistas), máis se na lista engadimos a xentes como Celso Emilio Ferreiro e Ceferino Díaz.

En calquera caso, o importante é subliñar que a palabra escrita, a literatura e a cultura tamén son elementos de transformación social. Racha muros, cambia mentalidades e sentan as bases para os cambios de fondo na sociedade. Permítanme acabar recomendándolles un libro do propio Casares: “Xoguetes para un tempo prohibido”.

https://www.diariodeferrol.com/articulo/opinion/carlos-casares-vive-4661687

http://fundacioncarloscasares.org/

Ilustrísima

A paixón polos libros lévanos a algúns a buscar na rede vellas edicións, aínda así un procura acabar localizando o enderezo físico da libraría pertinente. Así estes días fun quen de lograr unha primeira edición de “Ilustrísima” de Carlos Casares (Galaxia, abril 1980).

Outras das cousas é a “pretendida” vixencia dos libros. Neste caso, podemos dicir que a “Ilustrísima” de hai corenta anos segue a estar moi actual. Desenvólvese na cidade natal do autor, Ourense, e na España do ministro liberal e ferrolán José Canalejas. Unha trama tan de hoxe como a necesidade da tolerancia e dun diálogo que faga fronte ao integrismo relixioso, aos seus grupos sectarios e aos perigos da violencia que busca impoñerse a costa da liberdade das persoas e da súa propia sociedade. Incluso o xeito de contar de Carlos Casares segue a ser contemporánea, non máis que algunha corrección ante tanto cambio de normativa no galego.

Á marxe disto, dicir que sabía da tradución do Rei Lear por Álvaro Cunhal para Caminho (todo lector de galego – cun par de notas – pode facelo en portugués). Pero, descoñecía a existencia dunha propia de Casares para nenos, da Colección Dragón Vermello, con ilustracións de Teresa Cáceres.

https://www.diariodeferrol.com/articulo/opinion/ilustrisima-3879222