Teño a costume de ir mercando libros que sei que non vou ler inmediatamente, como si por algún motivo necesitara eu ter un certo repouso antes de poñerme a lelos. Iso fai que algúns pasen moito tempo inertes na miña biblioteca.

Supoño que forma parte do misticismo que lles teño. A relación do lector/a co libro vai máis alá dunha simple relación instrumental; de algún xeito, forma parte dunha relación físico – psicolóxica.

Tamén teño a costume de mercar aqueles ensaios que atopo dos anos setenta, oitenta e principios dos noventa. Basicamente, produto dos cambios sociais que alumbraron a Transición, os Estatutos e a Democracia en España.

A vantaxe deste ensaios, editados hai xa uns anos, é que che permiten ver a dimensión do retroceso político – ideolóxico que a esquerda experimentou en toda a súa magnitude. O desplome do Muro de Berlín e a globalización neoliberal trouxeron unha hexemonía política e cultural da dereita. Que se ben esta última manifestaba unha certa cautela coa súa voracidade, cre chegado o momento de sentalas base definitivas do seu dominio por varias xeracións. Sarkozy ou países como Polonia son casos claros, aínda que o primeiro vernizado dunha suposta “modernidade” e no caso polaco rexurdindo os seus máis vellos instintos de dominación.

Entre estes libros meus están “Por una alternativa de la izquierda socialista (El C.E.R.E.S. : Un combate por el socialismo)” (Dédalo Ediciones, 1978), cunha introdución de Francisco Bustelo; e a obra de Adam Schaff, titulada “Historia y Verdad” (Editorial Crítica, 1988).

No primeiro caso, é un ensaio sobre unha das máis grandes correntes do Partido Socialista Francés. Unha corrente que avogaba por un socialismo marxista; un socialismo non leninista e non socialdemócrata. Tiveron un papel fundamental no chamado programa Común, da Unidade da Esquerda francesa, que levou a Mitterrand ao Elíseo.

Un socialismo democrático postcapitalista onde Rosa Luxemburgo e Antonio Gramsci teñen un enorme peso. Coincidente en moitos casos coas teses eurocomunistas de Belinguer e Carrillo. E a verdade, que con algunhas poucas cousas “especificamente francesas” en boa parte segue a ter plena vixencia. Que os seus herdeiros a mediados dos noventa abandonaran, tras a Guerra do Golfo, o PSF, non nos debera facer desprezar este interesante ensaio e os seus plantexamentos.

No caso de Adam Schaff, que a través da Wikipedia souben que morreu o ano pasado (por certo, o que reflicten del non me parece xusto nin dá dimensión das súas achegas ao campo da esquerda), o seu ensaio “Historia y Verdad”, amosa contrapoñendo os análises dos historiadores sobre a Revolución Francesa, a utilización da Historia e as súas constantes reinterpretacións para condicionar a acción política do presente e do futuro. ¿Acaso en Galicia o PSG, polo que parecen que deberon pasar centenares de miles dos nosos compatriotas non é máis mito que realidade histórica? ¿Que dicir da verdadeira historia da UPG?

Houbo un tempo que eu devoraba os seus libros; con Santiago Carrillo sobre os Problemas da Transición ao Socialismo e o Centralismo Democrático; tamén en Crítica: Perspectivas do Socialismo moderno; en Trotta: Humanismo Ecuménico; En Sistema: Meu século XX, en Ariel: O Marxismo a final de século; en Taurus: Noticias dun home con Problemas.

Schaff foi un home perseguido en Polonia polo aparato estalinista, estivo vinculado ao PSOE a través da Fundación Sistema, e parece que volveu a súa terra pouco antes do cambio de réxime, chegando a reingresar no seu Partido e que acabou denominándose, creo lembrar “Socialdemocracia da República Polaca”.

¿Por que en Galicia hai tan pouco ensaio – ben traducido, ben obra propia – sobre as ideas do socialismo?